dinsdag 7 juni 2016

Het gaat hier over de inhoud

De Fransen hebben het vaak over de inhoud. Zo, dat is een boude uitspraak. Geen zorgen, hij wordt zo onderbouwd. En verder gaat dit stukje ook nog over theater, schouwburg en bioscoop. Dan weet je dat alvast.

Taal
Ik 'doe' in talen: ik heb er een paar gestudeerd, gebruik ze regelmatig, ik geef taal- en cultuurcursussen en verkondig graag boodschappen over culturele verschillen en overeenkomsten. Inmiddels weet ik dat het leren van een taal geen sinecure is: woorden leren is tot daaraan toe, maar al die nuances....

Bonjour!

Pas geleden ging het in de les over dagdelen in het Frans, dus "jour/journée" (dag), "matin/matinée" (ochtend), "après-midi" (middag) en "soir/soirée" (avond). Ook bespraken we verschillende begroetingen: "Bonjour!" (hallo, goedendag), "Bonsoir!" (goedenavond) en "Bonne journée!" (prettige dag), "Bonne soirée!" (prettige avond). Maar wat is nou het verschil tussen de woorden mét -ée en zonder?

De woorden jour, matin, soir etc zijn concrete momenten en/of dagdelen. Het achtervoegsel -ée drukt meer de duur of de inhoud uit. Neem "soirée": hiermee drukt het Frans de duur of inhoud van de avond uit, in tegenstelling tot "soir" dat simpelweg "avond" betekent.

Koken

Kook je weleens op basis van Franstalige recepten? Dan heb je vast weleens gelezen dat er in je soepje een poignée kruiden moest: een handje. "Poing"  betekent "vuist", "poignée" doelt op de inhoud van die vuist (en het betekent "handvat", maar dat terzijde....).
Kijk ook eens naar deze woordparen:
  • Bouche - bouchée (mond - hap)
  • Cuiller/cuillère - cuillerée (lepel - lepel als hoeveelheid)
  • Bol - bolée (kom - kom als hoeveelheid)

Zie je het patroon? Met woorden op -ée gaat het dus over de inhoud. Helaas gaat het er niet altijd even logisch aan toe: journée, matinée, soirée - maar geen après-midée of zoiets. Een weekendée is er ook niet. Waarschijnlijk duurt zo'n weekend al lang genoeg van zichzelf.

Ik ben geboren en getogen in Nederland, maar één ding wil er bij mij - na jaren Frankrijk en Frans - niet in: hoe kan het dat een matineevoorstelling in Nederland altijd in de middag plaatsvindt?